01
december
2021
Passie voor generaties
Sinds een aantal jaren heb ik een passie ontwikkeld voor generaties: wat beweegt elke generatie en wat verbindt ze met elkaar. Dat lijkt misschien vreemd als je zelf inmiddels 64 jaar bent, maar deze interesse is logischer als je kijkt naar mijn achtergrond.
Generaties verschillen...
Als vader van vier zonen en vier schoondochters in de leeftijd van eind 20 tot 40 zie ik waar deze generatie zich mee bezig houdt en waar accenten liggen. Inmiddels ben ik ook opa van 9 kleinkinderen van 0 tot 9 jaar en ik realiseer me dat de tijd waarin kinderen nu opgroeien hen weer anders vormt dan in de tijd waarin wij als ouders opgegroeid zijn. Ook als partner van ProMissie bedrijfsoverdracht zie ik dat verschil in generaties in de begeleiding van overdrachtsprocessen in familiebedrijven. In mijn rol als voorzitter van BUtogether, een Stichting die zich bezig houdt met de geestelijke toerusting van jongvolwassenen in de samenleving, zie ik ook hoe de tijdsgeest van invloed is op elke generatie.
...steeds meer
Juist nu zie ik steeds meer generatieverschillen ontstaan. Kinderen worden anders opgevoed en opgeleid dan 10 jaar geleden. Door allerlei omstandigheden zien we de generatie Z, ook wel millennials, (geboren tussen 1985 en 1999) op een steeds later moment “volwassen” worden. Een aantal waarnemingen:
• Door coronabeperkingen worden ontwikkelingen uitgesteld zoals in het aangaan van relaties en zich kunnen settelen, geboorte van het eerste kindje.
• Door hogere studieschulden, hogere woonlasten (wooncrisis, schaarste van huizen) wordt de financiële druk steeds groter.
• Daardoor worden relaties steeds later aangegaan en blijven kinderen langer thuis wonen.
• Millennials zijn in een welvarende periode opgegroeid, hebben goed onderwijs ontvangen en er ligt daarmee een verwachting op hen dat ze “gelukkig” moeten zijn. Er is weinig ervaring opgedaan met tegenvallende leefomstandigheden en daarmee ontbreekt het hen aan veerkracht.
• Daarnaast blijven de “protestgeneratie”(geboren tussen 1940 en 1954) en de “verbindende generatie” (geboren tussen 1955 en 1969) steeds vitaler en daarmee ook langer deel uit maken van de maatschappij en de arbeidsmarkt.
Omdat er dus steeds meer generaties tegelijk op de arbeidsmarkt en in organisaties actief zijn, ligt daar een uitdaging. Hoe gaan die generaties met elkaar door één deur? Senioren staan veel nuchterder in het leven en zijn van nature minder bezig met gelukscomponenten, persoonlijke ontwikkeling en carrièrepaden. Het generatieleren en -denken vereist bewustwording en inzicht. Hoe komen generaties tot samenwerking en een echt open gesprek over zaken waar ze verschillend over denken of die ze verschillend beleven.
Verschillen zijn kansen voor verbinding
Het is interessant om te kijken naar de verschillen tussen de generaties omdat dat meteen duidelijk maakt waar de verbinding spaak loopt en er dus extra moeite gedaan moet worden. Maar het maakt ook helder waar er wel raakvlakken zijn die een uitgangspunt voor verbinding kunnen zijn.
Hiërarchie versus gelijkwaardigheid
Oudere generaties vinden hiërarchie belangrijk, terwijl millennials meer handelingsvrij, gelijkwaardig en mensgericht willen zijn. Zij vinden dat hiërarchie een remmende werking heeft op innovatie en ontwikkeling omdat het processen vertraagt. Als besluiten top-down worden dan heeft dat voor millennials een remmende werking op hun motivatie. Het is echte niet zo dat millennials geen leiders nodig hebben, die behoefte hebben ze wel. Maar ze hebben vooral behoefte aan mensgericht leiderschap.
Persoonlijke ontwikkeling
Bij de millennials staat persoonlijke ontwikkeling zeer centraal. Men zoekt nadrukkelijk naar positieve energie, zingeving en geluk. De carrièreontwikkeling hangt dan ook sterk van deze drie thema’s af. Vroeger was het gebruikelijk, zeker in familiebedrijven, om lange dienstverbanden te hebben. Dat is nu wel anders. En dat is ook precies een moeilijke factor voor millennials die overwegen in het familiebedrijf te gaan werken. Deze keuze voelt als “levenslang” en is dat dan garantie voor positieve energie, zingeving en geluk? In onze contacten met millennials zie we ze regelmatig worstelen met vragen als wie ben ik, wat wil ik eigenlijk, waar hoor ik bij, wat is de zin van mijn bestaan?
De inhoud van werkwaarden
Een belangrijk thema voor millennials is productiviteit en effectiviteit. Ze houden niet van trage en repeterende processen, lange overlegstructuren en besluitvormingsprocessen.
Verder zien we dat de verhouding tussen werken, relatie/gezin en vrije tijd, verschillend is per generatie. Bij de millennials heeft geld en welvaart een lagere prioriteit. Men ziet, ondanks hoge ambities en carrières, duurzaamheid en vrije tijd als belangrijke dagelijkse ingrediënten. Dit wordt ook ingegeven doordat in deze generatie burn-outs veel voorkomen. De tijdsbesteding aan social media en Netflix spelen ongemerkt vaak een belangrijke rol bij burn-outs. Onderzoeken wijzen uit dat er gemiddeld 4 tot 6 uur per dag wordt besteed aan deze media, met alle gevolgen van dien. Dit leidt tot dagelijkse (sociale) druk, teveel prikkels en het ontbreken van bezinning, ontspanning en rust. Ook multitasking is een belangrijke oorzaak voor burn-outklachten. Voorheen had een werkdag afgebakende tijdstippen, van negen tot vijf. Door de digitalisering is het mogelijk om 24/7 te werken, waarmee werk en ontspanning, maar ook gezin door elkaar heen lopen en er geen afbakening is.
De rol van de vrouw in familiebedrijven
Vroeger was het gebruikelijk dat vrouwen voor het thuisfront/gezin zorgde. Dit was een vanzelfsprekende, minder zichtbare bijdrage aan het familiebedrijf. Door hogere opleidingen kiezen jonge vrouwen meer voor een eigen carrière. Dit betekent dat er in relaties andere onderlinge verhoudingen ontstaan. Men zorgt meer samen voor het gezin.
Verschuiving van opleidingsniveau
Gemiddeld hebben de meisjes inmiddels een hogere opleidingsniveau dan jongens. Dit betekent dat meisjes ten opzichte van jongens meer leidinggevende posities in gaan nemen. “De meiden gaan leiden”. Ook dit aspect zien we bij ProMissie terug in het aantal potentiële opvolgers in familiebedrijven: de laatste jaren neemt een toenemend aantal jonge vrouwen deel aan onze cursus Opvolgen in het Familiebedrijf voor potentiële opvolgers.
Communicatieve vaardigheden
De huidige opleidingen besteden veel meer aandacht aan communicatieve vaardigheden en competenties. Daarmee hebben millennials een heel ander uitgangspunt dan senioren (protest en verbindende generatie). Millennials hebben geleerd te communiceren, te beargumenteren (gelijkwaardig, heel bewust, heel vrij), terwijl de oudere generaties dit minder ter beschikking hebben. Ook vinden senioren het vaak lastig om vanuit het gevoel te reageren.
Verschillen kunnen verbinden
Ik denk dat deze verschillen tegelijk de sleutels zijn om generaties op een positieve, professionele, kwetsbare en transparante manier met elkaar te verbinden. Generaties hebben elkaar nodig omdat ze elkaar zonder meer aan kunnen vullen en van elkaar kunnen leren. Daar waar de verbinding lukt blijkt het geweldig te zijn om samen op te trekken en aan een gemeenschappelijk toekomstperspectief te werken. Met name daar waar millennials moeite hebben om hun toekomstperspectief in beeld te krijgen en burn-out raken kan de oudere generatie een coachende rol op zich nemen voor millennials. Millennials kunnen op hun beurt vanuit hun opleiding en ontwikkeling vernieuwingen brengen in organisaties op het gebied van ICT, communicatie, innovatie, efficiency, marketing en social media. Het is helpend om deze bijdragen van de generaties te benoemen en erkenning voor te geven, zo worden individuen zichtbaar voor elkaar. Jongeren zijn op zoek naar authenticiteit, echtheid en oprechtheid. Ze willen heel graag meedoen en serieus genomen worden: “praat met ons!” Ze willen geïnspireerd worden om zich in te zetten voor organisaties, maatschappij en het goede (echte) leven. Oudere generaties kunnen zich laten aansteken door die passie en samen optrekken met de jongere generatie en hun wijsheid en levenservaring inbrengen. Zo kunnen verschillen verbinden.
Onderzoek van ProMissie naar millenials in familiebedrijven
Binnen ProMissie ben ik al een poos – naast het begeleiden van familiebedrijven- concreet bezig met generaties in familiebedrijven. In het kader daarvan heeft Marije van Ree onderzoek gedaan naar: “How do generational differences in work values for potential successors influence succession intensions?” Hoe beïnvloeden verschillen in werkwaarden het opvolgproces voor potentiële opvolgers. Daarnaast heb ik in samenwerking met Aart Bontekoning een bijeenkomst georganiseerd waarbij 20 millenials uit verschillende familiebedrijven aanwezig waren. Samen zijn we opzoek gegaan naar de ‘sleutels’ voor de vraag: hoe kom je als generaties tot een echt gesprek? Meer nieuws over de bevindingen volgt later.
Piet Spruijtenburg
Partner / Senior-adviseur
Als vader van vier zonen en vier schoondochters in de leeftijd van eind 20 tot 40 zie ik waar deze generatie zich mee bezig houdt en waar accenten liggen. Inmiddels ben ik ook opa van 9 kleinkinderen van 0 tot 9 jaar en ik realiseer me dat de tijd waarin kinderen nu opgroeien hen weer anders vormt dan in de tijd waarin wij als ouders opgegroeid zijn. Ook als partner van ProMissie bedrijfsoverdracht zie ik dat verschil in generaties in de begeleiding van overdrachtsprocessen in familiebedrijven. In mijn rol als voorzitter van BUtogether, een Stichting die zich bezig houdt met de geestelijke toerusting van jongvolwassenen in de samenleving, zie ik ook hoe de tijdsgeest van invloed is op elke generatie.
...steeds meer
Juist nu zie ik steeds meer generatieverschillen ontstaan. Kinderen worden anders opgevoed en opgeleid dan 10 jaar geleden. Door allerlei omstandigheden zien we de generatie Z, ook wel millennials, (geboren tussen 1985 en 1999) op een steeds later moment “volwassen” worden. Een aantal waarnemingen:
• Door coronabeperkingen worden ontwikkelingen uitgesteld zoals in het aangaan van relaties en zich kunnen settelen, geboorte van het eerste kindje.
• Door hogere studieschulden, hogere woonlasten (wooncrisis, schaarste van huizen) wordt de financiële druk steeds groter.
• Daardoor worden relaties steeds later aangegaan en blijven kinderen langer thuis wonen.
• Millennials zijn in een welvarende periode opgegroeid, hebben goed onderwijs ontvangen en er ligt daarmee een verwachting op hen dat ze “gelukkig” moeten zijn. Er is weinig ervaring opgedaan met tegenvallende leefomstandigheden en daarmee ontbreekt het hen aan veerkracht.
• Daarnaast blijven de “protestgeneratie”(geboren tussen 1940 en 1954) en de “verbindende generatie” (geboren tussen 1955 en 1969) steeds vitaler en daarmee ook langer deel uit maken van de maatschappij en de arbeidsmarkt.
Omdat er dus steeds meer generaties tegelijk op de arbeidsmarkt en in organisaties actief zijn, ligt daar een uitdaging. Hoe gaan die generaties met elkaar door één deur? Senioren staan veel nuchterder in het leven en zijn van nature minder bezig met gelukscomponenten, persoonlijke ontwikkeling en carrièrepaden. Het generatieleren en -denken vereist bewustwording en inzicht. Hoe komen generaties tot samenwerking en een echt open gesprek over zaken waar ze verschillend over denken of die ze verschillend beleven.Verschillen zijn kansen voor verbinding
Het is interessant om te kijken naar de verschillen tussen de generaties omdat dat meteen duidelijk maakt waar de verbinding spaak loopt en er dus extra moeite gedaan moet worden. Maar het maakt ook helder waar er wel raakvlakken zijn die een uitgangspunt voor verbinding kunnen zijn.
Hiërarchie versus gelijkwaardigheid
Oudere generaties vinden hiërarchie belangrijk, terwijl millennials meer handelingsvrij, gelijkwaardig en mensgericht willen zijn. Zij vinden dat hiërarchie een remmende werking heeft op innovatie en ontwikkeling omdat het processen vertraagt. Als besluiten top-down worden dan heeft dat voor millennials een remmende werking op hun motivatie. Het is echte niet zo dat millennials geen leiders nodig hebben, die behoefte hebben ze wel. Maar ze hebben vooral behoefte aan mensgericht leiderschap.
Persoonlijke ontwikkeling
Bij de millennials staat persoonlijke ontwikkeling zeer centraal. Men zoekt nadrukkelijk naar positieve energie, zingeving en geluk. De carrièreontwikkeling hangt dan ook sterk van deze drie thema’s af. Vroeger was het gebruikelijk, zeker in familiebedrijven, om lange dienstverbanden te hebben. Dat is nu wel anders. En dat is ook precies een moeilijke factor voor millennials die overwegen in het familiebedrijf te gaan werken. Deze keuze voelt als “levenslang” en is dat dan garantie voor positieve energie, zingeving en geluk? In onze contacten met millennials zie we ze regelmatig worstelen met vragen als wie ben ik, wat wil ik eigenlijk, waar hoor ik bij, wat is de zin van mijn bestaan?
De inhoud van werkwaarden
Een belangrijk thema voor millennials is productiviteit en effectiviteit. Ze houden niet van trage en repeterende processen, lange overlegstructuren en besluitvormingsprocessen.
Verder zien we dat de verhouding tussen werken, relatie/gezin en vrije tijd, verschillend is per generatie. Bij de millennials heeft geld en welvaart een lagere prioriteit. Men ziet, ondanks hoge ambities en carrières, duurzaamheid en vrije tijd als belangrijke dagelijkse ingrediënten. Dit wordt ook ingegeven doordat in deze generatie burn-outs veel voorkomen. De tijdsbesteding aan social media en Netflix spelen ongemerkt vaak een belangrijke rol bij burn-outs. Onderzoeken wijzen uit dat er gemiddeld 4 tot 6 uur per dag wordt besteed aan deze media, met alle gevolgen van dien. Dit leidt tot dagelijkse (sociale) druk, teveel prikkels en het ontbreken van bezinning, ontspanning en rust. Ook multitasking is een belangrijke oorzaak voor burn-outklachten. Voorheen had een werkdag afgebakende tijdstippen, van negen tot vijf. Door de digitalisering is het mogelijk om 24/7 te werken, waarmee werk en ontspanning, maar ook gezin door elkaar heen lopen en er geen afbakening is.
De rol van de vrouw in familiebedrijven
Vroeger was het gebruikelijk dat vrouwen voor het thuisfront/gezin zorgde. Dit was een vanzelfsprekende, minder zichtbare bijdrage aan het familiebedrijf. Door hogere opleidingen kiezen jonge vrouwen meer voor een eigen carrière. Dit betekent dat er in relaties andere onderlinge verhoudingen ontstaan. Men zorgt meer samen voor het gezin.
Verschuiving van opleidingsniveau
Gemiddeld hebben de meisjes inmiddels een hogere opleidingsniveau dan jongens. Dit betekent dat meisjes ten opzichte van jongens meer leidinggevende posities in gaan nemen. “De meiden gaan leiden”. Ook dit aspect zien we bij ProMissie terug in het aantal potentiële opvolgers in familiebedrijven: de laatste jaren neemt een toenemend aantal jonge vrouwen deel aan onze cursus Opvolgen in het Familiebedrijf voor potentiële opvolgers.
Communicatieve vaardigheden
De huidige opleidingen besteden veel meer aandacht aan communicatieve vaardigheden en competenties. Daarmee hebben millennials een heel ander uitgangspunt dan senioren (protest en verbindende generatie). Millennials hebben geleerd te communiceren, te beargumenteren (gelijkwaardig, heel bewust, heel vrij), terwijl de oudere generaties dit minder ter beschikking hebben. Ook vinden senioren het vaak lastig om vanuit het gevoel te reageren.
Verschillen kunnen verbinden
Ik denk dat deze verschillen tegelijk de sleutels zijn om generaties op een positieve, professionele, kwetsbare en transparante manier met elkaar te verbinden. Generaties hebben elkaar nodig omdat ze elkaar zonder meer aan kunnen vullen en van elkaar kunnen leren. Daar waar de verbinding lukt blijkt het geweldig te zijn om samen op te trekken en aan een gemeenschappelijk toekomstperspectief te werken. Met name daar waar millennials moeite hebben om hun toekomstperspectief in beeld te krijgen en burn-out raken kan de oudere generatie een coachende rol op zich nemen voor millennials. Millennials kunnen op hun beurt vanuit hun opleiding en ontwikkeling vernieuwingen brengen in organisaties op het gebied van ICT, communicatie, innovatie, efficiency, marketing en social media. Het is helpend om deze bijdragen van de generaties te benoemen en erkenning voor te geven, zo worden individuen zichtbaar voor elkaar. Jongeren zijn op zoek naar authenticiteit, echtheid en oprechtheid. Ze willen heel graag meedoen en serieus genomen worden: “praat met ons!” Ze willen geïnspireerd worden om zich in te zetten voor organisaties, maatschappij en het goede (echte) leven. Oudere generaties kunnen zich laten aansteken door die passie en samen optrekken met de jongere generatie en hun wijsheid en levenservaring inbrengen. Zo kunnen verschillen verbinden. Onderzoek van ProMissie naar millenials in familiebedrijven
Binnen ProMissie ben ik al een poos – naast het begeleiden van familiebedrijven- concreet bezig met generaties in familiebedrijven. In het kader daarvan heeft Marije van Ree onderzoek gedaan naar: “How do generational differences in work values for potential successors influence succession intensions?” Hoe beïnvloeden verschillen in werkwaarden het opvolgproces voor potentiële opvolgers. Daarnaast heb ik in samenwerking met Aart Bontekoning een bijeenkomst georganiseerd waarbij 20 millenials uit verschillende familiebedrijven aanwezig waren. Samen zijn we opzoek gegaan naar de ‘sleutels’ voor de vraag: hoe kom je als generaties tot een echt gesprek? Meer nieuws over de bevindingen volgt later.
Piet Spruijtenburg
Partner / Senior-adviseur
Direct contact?
Piet Spruijtenburg:
06-22491256
Stuur Piet een e-mail