Komt er nog een volgende generatie in uw familiebedrijf?
Wat doet u als de volgende generatie al in het bedrijf werkt, maar niet de aangewezen opvolger lijkt te zijn? Kies je als ondernemer dan voor de volgende generatie? Of kies je voor continuïteit van het bedrijf? Voor deze keuze stond Joost, ondernemer pur sang, voor het familiebedrijf dat al ruim een eeuw in de familie is.
We treffen Joost in zijn kantoor in het hart van zijn bedrijf. Van de ruim 100 jaar dat het bedrijf bestaat, werkt hij er al zo’n 40 jaar. Eerst samen met zijn broers, later zonder hen. Joost trok een externe manager aan. “Het werd al steeds een beetje minder familiebedrijf,” vertelt Joost.
Schaalvergroting
Een aantal jaren geleden is Joost begonnen met nadenken over de toekomst van het bedrijf. Hij liep richting de pensioengerechtigde leeftijd en wilde rustiger aan gaan doen. Zijn kinderen werkten in het bedrijf en hoewel het voor de hand lag om het aan zijn kinderen over te doen, benaderde Joost het anders. Samen met adviseur en klankbord Adriaan Westerveld startte hij het proces met nadenken over de toekomst van het bedrijf, stippelde een koers uit, bracht kansen en ontwikkelingen in kaart. Hij wilde voor schaalvergroting gaan. Volgens Joost noodzakelijk om te overleven in een branche waar de concurrentie moordend is. Als Joost nadacht over continuering op langere termijn, dan was het voor hem helder dat het bedrijf niet passend gemaakt moest worden aan de kennis en kunde van zijn kinderen. Hij keek eerder naar de ontwikkelingen in de markt en de ontwikkelingen die goed zouden zijn voor het bedrijf. En hij was van mening dat je dan naar een heel ander bedrijf keek dan wat het toen was.
Een aantal jaren geleden is Joost begonnen met nadenken over de toekomst van het bedrijf. Hij liep richting de pensioengerechtigde leeftijd en wilde rustiger aan gaan doen. Zijn kinderen werkten in het bedrijf en hoewel het voor de hand lag om het aan zijn kinderen over te doen, benaderde Joost het anders. Samen met adviseur en klankbord Adriaan Westerveld startte hij het proces met nadenken over de toekomst van het bedrijf, stippelde een koers uit, bracht kansen en ontwikkelingen in kaart. Hij wilde voor schaalvergroting gaan. Volgens Joost noodzakelijk om te overleven in een branche waar de concurrentie moordend is. Als Joost nadacht over continuering op langere termijn, dan was het voor hem helder dat het bedrijf niet passend gemaakt moest worden aan de kennis en kunde van zijn kinderen. Hij keek eerder naar de ontwikkelingen in de markt en de ontwikkelingen die goed zouden zijn voor het bedrijf. En hij was van mening dat je dan naar een heel ander bedrijf keek dan wat het toen was.
Rouwproces
Adviseur Adriaan Westerveld begreep dat en op basis van deze verwachtingen en visie werd een profielschets gemaakt van de leiding die het bedrijf nodig had. Toen dat plaatje stond, werden bij Joosts kinderen onafhankelijke assessments afgenomen. Daaruit bleek wat Joost al had verwacht: dat het niet haalbaar was dat zij het bedrijf gingen runnen. Joost kon dat zakelijk benaderen. Zijn vrouw had daar echter meer moeite mee en ook voor de kinderen was het een moeilijk proces. “Het is een rouwproces en er komen ingewikkelde gevoelens bij kijken,” aldus Joost. “Het is geen afwijzing of brevet van onvermogen. Integendeel: mijn kinderen zijn capabele, weldenkende mensen. Maar de verantwoording voor het bedrijf, het personeel, de zorg voor het overleven in een markt waar de concurrentie groot is, is ook niet iets waar ik mijn kinderen mee wil opzadelen. Wat als het misgaat? Wat doet dat met een persoon? Dat was voor de familie in eerste instantie lastig te begrijpen. Die denken: Pa kan het toch ook? Maar ik doe het al 40 jaar, ik ben met het bedrijf meegegroeid.”
Adviseur Adriaan Westerveld begreep dat en op basis van deze verwachtingen en visie werd een profielschets gemaakt van de leiding die het bedrijf nodig had. Toen dat plaatje stond, werden bij Joosts kinderen onafhankelijke assessments afgenomen. Daaruit bleek wat Joost al had verwacht: dat het niet haalbaar was dat zij het bedrijf gingen runnen. Joost kon dat zakelijk benaderen. Zijn vrouw had daar echter meer moeite mee en ook voor de kinderen was het een moeilijk proces. “Het is een rouwproces en er komen ingewikkelde gevoelens bij kijken,” aldus Joost. “Het is geen afwijzing of brevet van onvermogen. Integendeel: mijn kinderen zijn capabele, weldenkende mensen. Maar de verantwoording voor het bedrijf, het personeel, de zorg voor het overleven in een markt waar de concurrentie groot is, is ook niet iets waar ik mijn kinderen mee wil opzadelen. Wat als het misgaat? Wat doet dat met een persoon? Dat was voor de familie in eerste instantie lastig te begrijpen. Die denken: Pa kan het toch ook? Maar ik doe het al 40 jaar, ik ben met het bedrijf meegegroeid.”
Bliksemafleider
Het was een emotioneel en pijnlijk proces en het moest vorm krijgen binnen de familie. De toekomst van het bedrijf moest worden geborgd en ook de rol die de familie er dan nog wel in zou blijven spelen. “Adriaan heeft een belangrijke rol gespeeld in de gesprekken met de familie. Als onpartijdige buitenstaander was hij bliksemafleider in de emoties. Hij schakelde experts in om te zorgen dat alle partijen zich gehoord voelden. Hij dacht mee in het borgen van de betrokkenheid van de familie,” vertelt Joost.
Het was een emotioneel en pijnlijk proces en het moest vorm krijgen binnen de familie. De toekomst van het bedrijf moest worden geborgd en ook de rol die de familie er dan nog wel in zou blijven spelen. “Adriaan heeft een belangrijke rol gespeeld in de gesprekken met de familie. Als onpartijdige buitenstaander was hij bliksemafleider in de emoties. Hij schakelde experts in om te zorgen dat alle partijen zich gehoord voelden. Hij dacht mee in het borgen van de betrokkenheid van de familie,” vertelt Joost.
Transitietijd
Volgens Joost maken veel familiebedrijven een andere keuze. Zij leiden de kinderen op in het bedrijf, zorgen voor begeleiding en passen tegelijkertijd de leiding van het bedrijf aan de opvolgers aan. Joost zegt dat hij het begeleiden en opleiden beter had kunnen doen. Maar hij beseft ook dat de verantwoordelijkheid voor een bedrijf, de continuïteit, het zorgdragen voor de werknemers en hun gezinnen die ervan afhankelijk zijn, een hele grote is. “Dat doe je niet eventjes!” Het laat Joost niet onberoerd. Hij had een beeld van zijn afbouwtijd: “Het zou een mooie tijd worden. Maar er is nog steeds veel discussie en emotie. Het is een transitietijd.” Toch kijkt hij positief naar de toekomst. ”Het bedrijf gaat kansen verzilveren, ongetwijfeld! En als gezin zullen we hier uiteindelijk ook sterker van worden.”
Volgens Joost maken veel familiebedrijven een andere keuze. Zij leiden de kinderen op in het bedrijf, zorgen voor begeleiding en passen tegelijkertijd de leiding van het bedrijf aan de opvolgers aan. Joost zegt dat hij het begeleiden en opleiden beter had kunnen doen. Maar hij beseft ook dat de verantwoordelijkheid voor een bedrijf, de continuïteit, het zorgdragen voor de werknemers en hun gezinnen die ervan afhankelijk zijn, een hele grote is. “Dat doe je niet eventjes!” Het laat Joost niet onberoerd. Hij had een beeld van zijn afbouwtijd: “Het zou een mooie tijd worden. Maar er is nog steeds veel discussie en emotie. Het is een transitietijd.” Toch kijkt hij positief naar de toekomst. ”Het bedrijf gaat kansen verzilveren, ongetwijfeld! En als gezin zullen we hier uiteindelijk ook sterker van worden.”